---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wie was Wemeltje Kruit?
Wemeltje Kruit werd op 1 september 1887 in Gasselte geboren in een arm arbeidersgezin. In haar jeugdjaren werkte ze bij boeren op het land en in de huishouding. Ze trouwde met Kornelis Borcheld, die huisschilder was en betrokken een woonwagenin Gasselte op het terrein waar nu de ijsbaan is, rechts achter in de hoek. Ze kregen een zoon Douwinus Gesinus (Douwe) Borcheld, die door een zuster van Wemeltje werd opgevoed. Haar man, Kornelis Borcheld, die een zwakke geestelijke gezondheid had, werd af en toe verpleegt in een inrichting.
Wemeltje voorzag in haar eigen levensonderhoud, ze wilde geen financiële steun, door als koopvrouw (marskraamster) in de gemeenten Gasselte, Gieten en Borger haar waren uit te venten. Een grote bagagedrager voor op de fiets, een houten koffer daarop, waar van alles in zat. Ook leverde ze in veel gezinnen jaarlijks een scheurkalender of Enkhuizer Almanak. Ze had haar zaakjes goed in orde.
|
|
Toen haar woonwagen in een slechte staat verkeerde, stelde de gemeente een woning beschikbaar naast camping de Hoefslag in Gasselte. Wemeltje heeft zich daar nooit thuis gevoeld.
 |
 |
|
Huisje toen Wemeltje Kruit |
Huisje zoals in gebruik door |
Tot op hoge leeftijd was ze nog in weer in wind met haar handeltje langs de weg.
Ze overleed op 27 september 1963 in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen. Ze was toen bijna 76 jaar oud. Een zeer bekend dorpsfiguur was heengegaan. Een eerlijke, vriendelijke vrouw met een groot plichtsgevoel. Een vrouw, die op een voetstuk geplaatst mag worden.
20.000 gulden voor Wemeltje
In haar beste jaren zal de legendarische marskraamster Wemeltie deze omzet waarschijnlijk nooit hebben gehaald, maar voor haar standbeeld, dat volgend jaar (1995) in haar woonplaats Gasselte worden geplaatst, is 20.000 gulden bij elkaar gebracht. Het gaat om een initiatief van mevrouw S.J. Kroezenga. De gemeenteraad stelde vorig jaar (1993) 10.000 gulden beschikbaar onder voorwaarde dat de bevolking hetzelfde bedrag op tafel zou leggen. De Gasselters namen de uitdaging aan en het bedrag kwam er. In de raadscommissie liet mevrouw Kroezenga een wasmodel zien van het beeld, dat wordt gemaakt door de kunstenaar Bert Kievit uit Mantinge. Dat beeld wordt gegoten uit brons en wordt anderhalve meter hoog.
Wemeltje is terug in Gasselte (uit het Nieuwsblad van het Noorden 19.06.1995)
Gasselte - Wemelie Kruit staat weer langs de weg in Gasselte.
Het inmiddels legendarisch geworden koopvrouwtje staat sinds zaterdag waar ze volgens de Gasselters op hoort: op een voetstuk. Bert Kiewiet uit Mantinge heeft haar met haar opoefiets vol negotie "levendig" in brons weten te vereeuwigen. Haar zoon Douwinus onthulde het beeld van zijn moeder vol trots: "Gewonen mensen krijgen geen standbeelden".
Wemeltje Kruit (1887-1963) was een geziene dorpsfiguur, die niet van de bedeling wenste te leven, toen haar man niet meer voor inkomsten kon zorgen. Zij ging met handel langs de deuren. Of je het nu nodig had of niet, er werd van haar gekocht. En werd er een cent teveel gegeven. Wemeltje kwam die later terugbrengen, want ze noteerde alles precies.
Na haar overlijden werd ze gemist in het dorp. En al is dat alweer ruim dertig jaar geleden, de herinnering aan haar is nog altijd levend. Een keer per jaar is de carnavalsvereniging "Het Meul'ndobbegie serieus. Dan wordt gestreefd naar het bereiken van een goed doel. Sjoerdje Kroezenga, de adjunct van Prins Koenraad, opperde twee jaar geleden het idee voor een standbeeld van Wemeltje. Er is in het dorp veel gelachen, toen dat bekend werd. Maar toen het geen grap bleek, werd er gul geofferd. Ook door tal van oud-Gasselters. Zelfs de gemeente deed royaal mee.
Na twee jaar actie was het zaterdag zo ver. Het weer was niet al te best, maar daaraan stoorde Wemeltje zich nooit. En dus togen nu de dansmariekes, de harmonie en de Raad van Elf in de richting van "de oude dorpsbrink" waar het beeld nog even achter het silhouet van haar eveneens legendarische woonwagen. Op een mooi toeristisch punt bij de befaamde pannenkoeken boerderij.
 |
|
|
Onthulling van het standbeeld |
Familie Borcheld. |
Veel volk was op de been om Wemeltje weer te zien. Kiewiet kreeg applaus:"Dat is ze. Sprekend". Er is inmiddels een stichting Wemeltje opgericht die het beeld zal onderhouden, bakker Timmer lanceerde speciaal Wemeltje-gebak en dichter Gerard Nijenhuis had een gedicht aan haar gewijd, dat hij nu ook even kon voordragen: "Zij was 't die vrij was as 'n vogel in zien vlucht....".
Het gedicht geschreven door Gerard Nijenhuis
 |
Bert Kiewiet is overleden, de maker van het standbeeld van Wemeltje Kruit.
(gegevens van TV Drenthe)
Mantinge - Beeldend kunstenaar Bert Kiewiet uit Mantinge is zondag 30 augustus 2008 op 90 jarige leeftijd overleden. Op veel plaatsen in Drenthe zijn bronzen beelden van hem te vinden zoals de Brugafdraaier in Annerveenschekanaal, "de Boer met de melkbussen" in Nijeveen en de "Grondwerker" in Linde. De dood van Kiewiet heeft tot droefenis geleid bij kunstminnend Drenthe. Kiewiet wordt op zaterdag 6 september in besloten kring gecremeerd.
